Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм лэжьыгъэ IуэхукIэ къэкIуащ УФ-м щIыуэпсым и хъугъуэфIыгъуэхэмрэ экологиемкIэ и министр Кобылкин Дмит­рий.
Бысымхэмрэ хьэщIэ лъапIэмрэ япэщIыкIэ щы­Iащ Шэрэдж щIыналъэм ­хыхьэ Жэмтхьэлэ Ищхъэрэ къуажэм дэт псыгуэн зы­бжанэм къегъэщIылIа IуэхущIапIэм.
Кобылкин Дмитрийрэ ­КъБР-м и Iэтащхьэм и къалэнхэр пIалъэкIэ зыгъэзащIэ КIуэкIуэ Казбекрэ а щIыпIэм къыщызэрагъэпэща IуэхущIапIэм и ухуэныгъэхэр къаплъыхьащ. ЛIыщхьэхэм ящIыгъуащ Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и Правительствэм и УнафэщI Мусуков Алий, республикэм щIыуэпсым и хъугъуэфIыгъуэхэмрэ экологиемкIэ и министр Шаваев Ильяс, Налшык къэрал опытнэ-щакIуэ хозяйствэм (ГООХ) и унафэщI Сыжажэ Хьэсэн сымэ, нэгъуэщIхэри.
Республикэм и щакIуэ хозяйствэм, зэрыщыту къатщтэмэ, гектар мин 250-м нэблагъэм зыщиубгъуащ, щIыпIэ-щIыпIэкIэрэ щиIэ и щIыгум губгъуэ бабыщи мэз джэди къыщагъэхъу фермэрэ инкубатору зыбжанэ итщи, абыхэм я бжыгъэм хэхъуэ зэпытщ. ЗэкIэлъхьэужь­рэ дзэл дахэхэмкIэ къэухъуреихьыжа псы итыпIэхэр илъэс бжыгъэ ипэкIэ къагъэщIэрэщIэжащ Налшык къэрал опытнэ щакIуэ хозяйствэм (ГООХ) и лэжьакIуэхэм.
ЩакIуэ хозяйствэм и иубыдапIэхэм (вольерхэм) 2019 гъэм и накъыгъэ мазэм япэ дыдэу къыщрагъэшащ Кавказ Ищхъэрэм фIэкIа нэ­гъуэщI зы щIыпIи узыщримыхьэлIэ мэз джэд лъэпкъыгъуэм щыщу щэ бжыгъэхэр. Ар икъукIэ ехъулIэныгъэшхуэу къэлъытапхъэщ. Сыту жыпIэмэ, щIыуэпсым щхьэхуиту щыпсэу зи гугъу тщIы лIэужьыгъуэр абы япэкIэ иратхауэ щытащ Къэбэрдей-Балъкъэрми, Къэрэшей-Шэрджэсми, Ингуш, Шэшэн республикэхэми я Тхылъ Плъыжьхэм.
ЛIыщхьэхэм а махуэм зыщагъэгъуэзащ Жэмтхьэлэ ибгъукIэ къыщызэрагъэпэща IуэхущIапIэм губгъуэ ­бабыщрэ мэз джэду пщIы бжыгъэхэр къызэрыщIау­тIыпщыкIам, ахэр щIыуэ­псым щхьэхуиту щыпсэуну, щыбэгъуэну зэрыхаутIып­щхьам.
- Ди жагъуэ зэрыхъунщи, зэрыщыту къатщтэмэ, ща­кIуэ-опытнэ хозяйствэхэм я бжыгъэр, арэзы дыкъамыщIу, щымащIэщ УФ-м. Абы къыхэкIыуи, дэркIэ лъапIэщ, мыхьэнэшхуи зиIэщ Iуэхум фIыуэ хэзыщIыкI, щIыуэпсым щыкIуэдыжы­пэным нэса псэущхьэхэмрэ джэдкъазхэмрэ я бжыгъэр зэтегъэувэжыным, хэгъэ­хъуэным, я гуи я пси етауэ, яужь ит IэщIагъэлIхэмкIэ Къэбэрдей-Балъкъэрыр ­дэгъуэу фыкъызэрызэгъэпэщар. Нобэ мыбдежым щытлъагъур къэралым и ­адрей щIыналъэхэм я дежкIи щапхъэщ, биологие зэмылIэужьыгъуагъэр хъу­мэнымкIэ IэмалыфIхэр зэрыщыIэм теухуауэ, - къыхигъэщащ Кобылкин Дмит­рий.
ИпэжыпIэкIэ, ди республикэм щакIуэ Iуэхум хухаха и щIыпIэхэр я инагъкIэ, Кавказ Ищхъэрэм и адрей щIыналъэхэм елъытауэ, щынэхъыбэ дыдэщ. Абы къы­хэкIыуи, хьэкIэкхъуэкIэ, губгъуэ бабыщ, мэз джэд хуэдэхэм я бжыгъэр щызэтегъэувэжынымкIэ, абыхэм ящыщу щэ бжыгъэхэр щIыуэпсым щхьэхуиту хэу­тIып­щхьэжынымкIэ Къэбэрдей-Балъкъэрым и зэ­фIэ­кIыр зэрылъагэри, къэралым и щакIуэ хозяйствэм 2030 гъэм нэсыху зэрызиужьыну стратегием къыщыгъэлъэгъуа пщалъэхэр ди республикэм зэрыщахуэгъэзэщIэнумкIэ шэсыпIэ уихьэ зэрыхъунури къыжиIащ хьэщIэ лъапIэм.
А махуэ дыдэм Кобылкин Дмитрийрэ КIуэкIуэ Казбекрэ республикэм и мэз­хъумэ IэнатIэм и къудамэхэм я унафэщIхэм иратащ мэзым и щытыкIэр щIэп­щытыкIынымкIэ, къыщыхъу мафIэсхэр щыгъэункIы­фIынымкIэ сэбэп хъуну техникэщIэ зэмылIэужьыгъуэу 16. Ахэр Къэбэрдей-Балъкъэрым къыIэрыхьащ «Экология» лъэпкъ проектым и зы Iыхьэу щыт «Мэзхэр къегъэлын» программэр зэрагъэзащIэм ипкъ иткIэ.
Илъэс куэд хъуауэ иджы япэу, транспорт хэхар ди щIыналъэм къыIэрохьэ, федеральнэ бюджетым и мылъкукIэ къащэхуауэ. ТехникэщIэр къуакIэбгыкIэхэ­-ми гъурц зэхэкIэжахэми зэрыпхыкIыфым къыхэкIыу, мэзхэм мафIэс къыщыхъу и щIыпIэхэм псынщIэу нэ­сыфынущ.
- Президентым и накъыгъэ унафэм белджылы къытщищIахэм дригъуазэкIэрэ, 2024 гъэр къихьэху дэ къэрал псом щызэдгъэ­пэщын хуейщ мэзхэм къы­щыхъу мафIэсхэм дазэ­рыпэлъэщын техникэщIэу зи бжыгъэр минихым нэблагъэ. 2019 гъэм и закъуэ дэ къытхуащэхунущ нэхъапэм ди мурадам нэхърэ хуэдитIкIэ нэхъыбэ. Машинэхэр псори Урысейм щащIащ. Догугъэ ахэр щIыналъэхэм щIэгъэкъуэныфI яхуэхъуну, - къыпищащ и псалъэм Кобылкин Дмитрий.
- Къэбэрдей-Балъкъэрым лъэпкъ проектхэр щагъэзащIэ. Къыхэгъэщыпхъэщ эко­логием пыщIа Iуэхухэм ди щIыналъэм дежкIи мыхьэнэшхуэ зэраIэр. ТехникэщIэ къызэрытIэрыхьэр, республикэм биологие зэмылIэужьыгъуагъэр хъу­ма хъуным хуэлажьэ проектхэр дгъэзэщIэнымкIэ щIэгъэкъуэныфI фызэрыхъур нобэ дывгъэлъэгъуащ. ДыщIызэхуэза унэтIыныгъэм а Iуэхум нэхъри зэрызригъэужьынум шэч хэлъкъым, - къыхигъэщащ республикэм и Iэтащхьэм и къалэнхэр пIалъэкIэ зыгъэзащIэ КIуэкIуэ Казбек.
2024 гъэр къэсыху республикэм, псори зэхэту, къы­Iэрыхьэнущ зи гугъу тщIы техникэм хуэдэу 60-м нэблагъэ. Дызэрыт илъэсым и гугъу тщIымэ, ар иухыху, ­КъБР-м апхуэдэ машинэу иджыри 19 къыхуаутIыпщынущ.