Россейли предпринимательствону кюнюню аллында Бахсан районну агропромышленный бизнес-инкубаторунда республикада гитче эм орта бизнесге себеплик этиу бла байламлы «тёгерек стол» болгъанды. Анга Къабарты-Малкъарны Башчысыны къуллугъун толтургъан Казбек Коков, министерствола бла ведомстволаны оноучулары, промышленный предприятияланы, илму организацияланы, банкланы, жамауат биригиулени келечилери къатышхандыла.
Казбек Коков, жыйылгъанланы алгъышлай, гитче эм орта бизнесни регионну экономикасын игилендириуге этген къошумчулугъу бек уллу болгъанын айырып айтханды, власть сизге не жаны бла да болушургъа итинирикди, дегенди.
Владимир Хажуев а Промышленниклени бла предпринимательлени союзуну таматасыча биригиуню ишини юсюнден айтханды, ол бек алгъа, инвестиция проектлени тамамлау бла байламлы болгъанын, шёндюге 17 проектни толтурулгъанын билдиргенди. Экономиканы айнытыу министри Рахайланы Борис аны гитче эм орта предпринимательствогъа болушлукъ этген регион проектлени толтурууну юсюнден доклад этгенди. Анда аланы тамамлаугъа федерал арадан 486 миллион сом бёлюнгенин да айтханды. «Ол кёп ахча тюйюл эсе да, къырал бу жумушну эсде тутханын кёргюзтеди. Республика бизнесге болушуу бла байламлы миллет проектни беш бёлюмюне да къатышады. Андан тышында, бизнесменле льготалы кредитле алалырча онгланы кёбейтирге, фермерлеге бла эл мюлк кооперациялагъа себеплик этерге эм предприниматель ишни бегирек жаяргъа белгиленеди»,-дегенди.
Министр дагъыда предпринимательле ишлери бла байламлы жумушларын жалчытырча ара ачылгъанын билдиргенди. Анда алгъа кеслери алларына ишлеген институтланы, ол санда кредитование эм гарантия фондланы, предпринимательствогъа болушлукъ этген араны, бирикдирирге онг чыкъгъанды, дегенди.
«Фермерлеге болушлукъ этген системаны къурауну эм эл мюлк кооперацияны айнытыуну» юсюнден регион проект къалай тамамланнганыны юсюнден а КъМР-ни Правительствосуну Председателини биринчи орунбасары эл мюлк министри Сергей Говоров билдиргенди. Ол айтханыча, республиканы Правительствосу Россейни Эл мюлк министерствосу бла келишим тауусханды, анга кёре бу проектни 2021 жылгъа дери толтуруугъа 320 миллион сом берилгенди, аладан 316 миллиону федерал бюджетдендиле.
Бу проектни хайырындан элледе жашап, эл мюлк продукция чыгъарыргъа излеген адамла грантла алыргъа боллукъдула. Аны ючюн инсан бизнес-проектин хазырларгъа эм аны комиссияны аллында къорууларгъа керекди. Быллай программа алгъаракълада да болгъанды, алай анга къатышыргъа асыры кёп адам кюрешгенден, ахча барысына да жетмегенди. Кооперацияланы къурауну юсюнден айтханда, Сергей Анатольевич алагъа киргенле, ишлерин бардырырча, бир бирлеринден зат алыргъа сюйселе, къоранчларыны 50 проценти жабыллыгъын, субсидияла алыргъа да анда тынчыракъ эм хайырлыракъ болгъанын эсгертгенди.
Кеслерини оюмларын «Новая высота» конкурсда хорлагъанла да билдиргендиле. Алай бла Ксаналаны Марианна жыйылгъанланы эслерин инновациялы предпринимательствону айнытыугъа бургъанды. Анга «Умный регион» деген проект себеплик этерге, ол инновацияны экономиканы айнытыуну юсю бла адамланы жашауларын игилендирирге, ёсе келген тёлюлени да излемлерин толтурургъа боллукъ эди, деп чертгенди.
Кеси да гитче предпринимательство бла кюрешген Инал Кушхов а бизнес ачаргъа аслам адам сюйгенин, алай ала кёп тыйгъычлагъа тюбегенлерин белгилегенди. Экинчи проблема, ол оюм этгенден, адамлагъа къыралны жанындан къаллай болушлукъ этилгенин билдириу бла байламлыды. Сора, школлада бла вузлада финансла жаны бла жарыкъландырыу дерсле кийирирге керекди, дегенди.
Казбек Коков жаш адамла магъаналы проблемаланы кётюргенлерин айтханды. Рахайланы Борис ангылатханнга кёре, кеслерини ишлерин ачаргъа сюйген адамла керекли информацияны тийишли органланы сайтларында, андан тышында башында сагъынылгъан арада бла республиканы айнытыуну корпорациясында табаллыкъдыла, юйретиу семинарла да дайым къураладыла. Анда инсаннга аны проектини ахшы эм къарыусуз жерлерин кёргюзтюрюкдюле, сайлагъан иши хайырлы боллугъун бла къаллыгъын айтырыкъдыла, сорууларына жууапла берликдиле.
«Курорт Элбрус» обществону генеральный директору Беккаланы Хыйса Минги тауда жай эм къыш солууну къурауну юсюнден сёлешгенди. «Жайда таугъа ёрлеучюле келедиле, башха ишле да боладыла. Алай аладан тюшген ахчаны, ол а 1,5 – 2 миллиард сомгъа жетеди, асламысы республикадан тышында къалады.
Ол да туроператорла кеслерини гидлерин, технологияларын хайырланнганлары ючюндю. Ала бизден адамланы тыш къыраллы тиллени, шёндюгюлю технологияланы билмегенлери ючюн ишлерине къатышдырыргъа сюймейдиле. Жюзле бла саналгъан миллионла алай бла тышына кетедиле.
Аны дагъыда Элбрус кир-кипчикден тола баргъаны да жарсытады. Сёз ючюн, Килиманджарода неда башха таулада алагъа чыгъаргъа сюйгенледен ахча алынады, ол тау этеклени тазалаугъа, аланы тап халда тутуугъа жоюлады, дегенди.
Казбек Коков барыбыз да Минги таугъа сакъ болургъа, аны багъаларгъа борчлу болгъаныбызны чертгенди. Айтылгъан предложенияланы, ол санда экологияны къоруулау жаны бла да, тинтирге буюргъанды.
Кеслерини оюмларын экономика илмуланы доктору Пшикан Таов, «Телемеханиканы» генеральный директору Аслан Каиров, предпринимательле Алла Дячкина бла Анджилита Гетокова айтхандыла.
Ахырында Казбек Коков предпринимательлеге ыразылыгъын билдиргенди. Сиз ишчи жерле къурайсыз, тёлеген налогларыгъыз социал магъаналы проблемаланы тамамларгъа, гражданланы жашауларын игилендирирге болушадыла. Аны ючюн власть сизге бизнесигизни айныталырча, алгъа баралырча къолдан келгенича болушурукъду, дегенди.
Жыйылыугъа къатышхан предпринимательлени 43 проценти промышленность бла кюрешедиле, 32 проценти – эл мюлк бла, 13 – туризм, транспорт эм башха жаны бла жумушла жалчытыу, 6- сатыу-алыу бла эмда 2 – къурулуш бла. Ала барысы да бизнес-инкубаторну биринчи къатысында чыгъаргъан продукцияларыны «Къабарты-Малкъар – бай жер» деген кёрмючюн къурагъандыла. Тюбешиу Казбек Валерьевич, министерстволаны келечилери анга къарагъанлары бла бошалгъанды.
