Тэрч районым хыхьэ Инарыкъуей ­къуажэм  дэт  курыт  еджапIэм  и   уна­фэщI Тумэ Валентинэ илъэс 23-рэ ­хъуауэ егъэджэныгъэ Iуэхум и гуащIэ хелъхьэ.

Валентинэ 1997 гъэм къиухащ ­КъБКъУ-м и филологие факультетым урысыбзэмрэ  литературэмкIэ и ­къудамэр. Мы зэманым ар Тэрч районым и щIыпIэ самоуправленэм и депутатщ, ­социальнэ IуэхухэмкIэ зэпымыууэ лажьэ депутат комиссэм и унафэщIщ. 
Илъэси 9 хъуауэ ар зи унафэщI курыт еджапIэр сыт и лъэныкъуэкIи иригъэ­фIэкIуэн хузэфIэкIащ. Езым хэлъ жэуап­лыныгъэмрэ и Iуэху бгъэдыхьэкIэмрэ я фIыгъэкIэ, бзылъхугъэм егъэджакIуэхэм я лэжьыгъэр еунэтIыф, щIэблэм щIэ­ныгъэрэ гъэсэныгъэрэ ягъуэтыным псо-ри теухуэжауэ. 
Валентинэ гулъытэ хэха хуещI зэфIэкI зиIэ еджакIуэхэм щхьэхуэу ядэлэжьэнми, школым спортым зыщегъэужьынми, нэгъуэщI куэдми. Абы и IуэхущIафэхэм щыхьэт тохъуэ курыт еджапIэм щIэсхэм район, щIыналъэ зэпеуэхэм къыщахь увыпIэфIхэр. 
Тумэм и нэIэм щIэту, Инарыкъуей курыт школым ехъулIэныгъэ куэд зыIэригъэхьащ. Псалъэм папщIэ, 2011 - 2012 гъэ еджэгъуэм курыт школ нэхъыфIыр къы­щы­хаха зэхьэзэхуэм етIуанэ увыпIэр къыщыхуагъэфэщащ икIи КъБР-м ЦIы­хухэр егъэджэнымкIэ, щIэныгъэмрэ щIалэгъуалэм я IуэхухэмкIэ и минис­терствэм и ЩIыхь тхылъыр къратащ. А илъэс дыдэм Тэрч районми школ нэхъыфIу Инарыкъуей дэт курыт еджапIэр къыщалъытащ. 
Тэрч районым ЕгъэджэныгъэмкIэ и ­управленэм и ЩIыхь тхылъри мы курыт еджапIэм мызэ-мытIэу къыIэрыхьащ. Ап­хуэдэ зы щхьэусыгъуэт физическэ щэн­хабзэмрэ спортымрэ зезыгъэужь школ ­нэхъыфIыр къыщыхах «Олимпиада на­чинается в школе» урысейпсо зэпеуэм и муниципальнэ Iыхьэм зэрыщытекIуар (2012 гъэм), а зэхьэзэхуэм и щIыналъэ Iыхьэми школым ещанэ увыпIэр къызэ­рыщихьар. КъищынэмыщIауэ, 2016 гъэми еджапIэм япэ увыпIэр къы­щыхуа­гъэ­фэ­щащ Тэрч районым и школ нэхъыфIыр къы­щыхаха зэпеуэм. 
Тумэм гулъытэ ин хуещI щIэблэр хэкупсэу, гъэсауэ къэгъэтэджыным. Абы и лъэныкъуэкIэ курыт еджапIэм щекIуэкI лэжьыгъэм папщIэ, Тэрч муниципальнэ районым и Iэтащхьэм (2013 гъэм), Афган зауэмрэ дзэ зэпэщIэтыныгъэхэмрэ я ве­теранхэм я зэгухьэныгъэм и Къэбэр­дей-Балъкъэр щIыналъэ къудамэм (2015 гъэм), Урысейм и ДОСААФ-м Къэбэрдей-Балъкъэрым щиIэ къэрал IуэхущIапIэм (2019 гъэм) я щIыхь тхылъхэр школым къыхуагъэфэщащ. 
Валентинэ и Iуэху бгъэдыхьэкIэм арэ­зы къещI егъэджакIуэхэри, еджакIуэхэри, адэ-анэхэри. ЕджакIуэхэм ехъулIэны­гъэфI­хэр къыщагъэлъагъуэ «Псори ­сщIэ­ну сыхуейщ» егъэджэныгъэ проектымрэ школакIуэхэм я олимпиадэ зэIу-         хахэмрэ. Езы егъэджакIуэхэми я къэу-хьым зэпымыууэ зэрызрагъэужьыным бзылъ­хугъэр йогугъу. 2013 гъэм Урысейм и творческэ егъэджакIуэхэм я зэгухьэныгъэм и ФIыщIэ тхыгъэ абы къыхуагъэхьащ Ина­рыкъуей курыт школым щезы­гъаджэхэм урысейпсо Интернет-зэпеуэм ехъулIэ­ныгъэфIхэр къызэрыщагъэлъэ­гъуам пап­щIэ.
Апхуэдэ лэжьыгъэм къыпэкIуэу Тумэ ­Валентинэ къратащ КъБР-м ЦIыхухэр егъэджэнымкIэ, щIэныгъэмрэ щIалэгъуа­лэм я IуэхухэмкIэ и министерствэм, Тэрч районым ЕгъэджэныгъэмкIэ и управленэм, Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал уни­верситетым я щIыхь тхылъхэр. 2008 гъэм абы текIуэныгъэ къыщихьащ «Егъэджэ­ныгъэ» лъэпкъ проектым хыхьэу, егъэджакIуэ нэхъыфIхэр щагъэпэжа зэпеуэми. Апхуэдэуи бзылъхугъэм къыхуагъэ­фэщащ «УФ-м егъэджэныгъэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ» цIэ лъапIэр.