ЩIыпIэ самоуправленэм и махуэм ирихьэлIэу Дзэлыкъуэ район администрацэм и Iэтащхьэ Джатэ Руслан зыхуэдгъэзащ щIыналъэм и Iуэху зыIутым, и ехъулIэныгъэхэмрэ и гугъуехьхэмрэ тедгъэпсэлъыхьыну.
- Руслан, щIыпIэ само-управленэм и лэжьыгъэм лъабжьэ хуэхъур сыт?
- Ди лэжьыгъэр нэхъыбэу зытегъэщIар къэралымрэ республикэмрэ я унафэщIхэм къытхуагъэув къалэнхэмрэ япэ игъэщыпхъэу къалъытэ Iуэхугъуэхэмрэщ, апхуэдэуи мыхьэнэ яIэщ ди щIыпIэм ис цIыху-хэр зыгъэпIейтейхэмрэ зыкъызэрытхуагъазэ лъэIухэмрэ.
ЕдгъэкIуэкI политикэм и купщIэр къэралым и къулеигъэ нэхъыщхьэ дыдэр - цIыхухэр - хъумэнырщ. Абы ипкъ иткIэ, ди къарур зэтхьэлIэр унагъуэм епха хъугъуэфIыгъуэхэр хъумэнырщ, цIыхухэм я узын- шагъэр, егъэджэныгъэр, псэукIэр егъэфIэкIуэ-нырщ. Ахэр зэдгъэхъулIэныр муниципальнэ щIы- налъэм иIэ мылъкум куэдкIэ елъытащ.
Дзэлыкъуэ куейм и экономикэм лъабжьэ хуэхъур мэкъумэш IэнатIэращ. Абы IуэхущIапIэу 638-рэ къызэщIеубыдэ. Абы хохьэ мэкъумэш предприятэу 41-рэ, фермэу 68-рэ, я щхьэ хуэлэжьэж хьэрычэтыщIэу 529-рэ. IуэхущIапIэ нэхъ инхэр - «Колхоз Псынадаха» ООО-р, «Верхнемалкинский» СХПК-р, «Мал-ка» ООО-р, «Агроопт- торг» ООО-р, «Зольский картофель» ООО-р, нэгъуэщIхэри.
- Уэ илъэситху хъуауэ Дзэлыкъуэ районым уритхьэмадэщ. Сыт пхузэфIэкIа а лъэхъэнэм къриубыдэу?
- Зэманыр псынщIэу блэлъэтащ, зыщытIэжьэ хъун пIалъэ къытхуимыхуэу. Район, къуажэ администрацэхэм лэжьакIуэ хъарзынэхэр щыIэщ. Ауэ сэ сытым дежи жызоIэ: «Дэ нэхъыбэж тхузэфIэкIынущ, щапхъэ зытетхыпхъэ диIэщ». Гугъуехь нэхъыщхьэм ди закъуэкъым Iууэр, атIэ къэрал псор егъэпIейтей, ар финанс и лъэныкъуэкIэ щыIэ лъэпощхьэпохэрщ.
Дзэлыкъуэ районым и администрацэм и унафэщIу сыщыува 2014 гъэм щегъэжьауэ Iуэхугъуэ куэд зэдгъэхъулIащ, ауэ нэхъыщхьэу къэслъытэхэмкIэ сывдэгуэшэнщ. Ди районым дежкIэ мыхьэнэш-хуэ иIэу щытащ 2014 гъэм щIыналъэм и герб, нып, гимн зэрызэдгъэпэщар.
ПсэупIэм ехьэлIа программэм ипкъ иткIэ, кхъахэ хъуа унэ 30-м унагъуэ 85-рэ къыщIэдгъэIэпхъукIащ, къат куэду зэтет унэ 16 зэдгъэпэщыжащ, Дзэлыкъуэкъуажэмрэ Приречнэмрэ дэт, къат куэду зэ- тет уни 5-мрэ зы зэхуэсыпIэмрэ къедза щIыпIэхэр зыхуей хуэдгъэзащ. Сабий зеиншэхэм папщIэ фэтэ- ри 6-у зэхэт унэ духуащ, метр зэбгъузэнатIэ 219,7-рэ и инагъыу. Фельдшер-акушер пункту 8, физкульту-рэ-узыншагъэр щызэфIагъэувэж IуэхущIапIэу щы (иджыри зы яухуэ), щэнхабзэмкIэ унэу тIу (зыр зэрагъэпэщыжауэ аращ), зы сабий гъэсапIэ къызэIутхащ. Абы къищынэмыщIауэ, спортым хухэха утыкухэр къызэдгъэпэщащ, къэдгъэщIэрэщIэжащ еджапIэхэм я спорт пэшхэр. Дзэлыкъуэкъуа- жэ дэт «Юность» стадионыр сыт и лъэныкъуэкIи зыхуей хуэдгъэзэжащ, район сымаджэщым и гинекологие къудамэр зэдгъэпэщыжащ.
Белокаменкэ, Дзэлыкъуэдэс, Шордакъ, Малкэ, Дженал, Светловодское, Сэрмакъ, Приречнэ жылэхэм газыр кIуэным сом мелуан 13 тедгъэкIуэдащ. Псым ехьэлIауэ жыпIэмэ, ди хэгъэгум щынэхъ ин дыдэ проектым Дзэлыкъуэ псы зэрикIуэ бжьамийм - и зы Iыхьэр лажьэу зэтедухащ, иджы етIуанэри программэм хэдгъэхьэну ди мурадщ. А проектым сом мелард 1,5-рэ и уасэщ, ар лажьэу зэтедухуэмэ, районым и къуажэ 14-м псы къабзэ яIэрыхьэнущ.
Светловодскэмрэ Шордакъымрэ дэж псыхэм лъэмыж тетлъхьащ, апхуэдэуи Чыщбалъкъ псым и лъэмыжри ттащ. Урысей Ипщэм щынэхъ ин дыдэ проектри дгъэзэщIауэ жыпIэ хъунущ - «Кисловодск - Долина Нарзанов - Джилы-Су». Гъуэгу зыбжанэ зэдгъэпэщыжащ, мы гъэми а Iуэхум къыпытщэнущ.
Ди администрацэм гулъытэ хэха зыхуищIхэм ящыщщ щIалэгъуалэм я жэрдэмыр ядэIыгъыныр. ЕджэнымкIэ, спортымкIэ ехъулIэныгъэ зиIэхэр, еджапIэр дыщэ медалкIэ къэзыухахэр, урысейпсо зэхьэзэхуэхэм пашэ щыхъуахэр, ЕГЭ-р фIыуэ зытахэр гъэгушхуэныр иужьрей илъэсхэм хабзэфI тхуэхъуащ. Апхуэдэ дыдэу гулъытэ хэха яхудощI зи ныбжь хэкIуэта ди нэхъыжьыфIхэми.
Къуажэхэм щызэхэтщ нэхъыжьхэм, бзылъхугъэхэм, щIалэгъуалэм я зэгухьэныгъэхэр, абыхэм цIыху 800 къызэщIаубыдэ. Иджыблагъэ жылагъуэ палати къызэдгъэпэщащ, апхуэдэ жылагъуэ институтхэр властым и щIэгъэкъуэнышхуэщ Iуэхухэр зэфIэхынымкIэ.
- ЩIыпIэ самоуправленэм и махуэм теухуауэ сыткIэ захуэбгъэзэнт уи лэжьэгъухэм?
- НобэкIэ щIыпIэ самоуправленэр цIыхум нэхъ пэгъунэгъу власть къудамэщ, абы ипкъ иткIэ, япэу зэфIэгъэкIыпхъэ Iуэхухэм ахэращ нэхъ щыгъуазэр. Жылагъуэр зыхуэныкъуэхэр зэфIэгъэкIыным и къарури, щIэныгъэри, Iэзагъри ирехьэлIэ мы лэжьыгъэм пэрыт дэтхэнэми.
Псоми сехъуэхъуну сыхуейщ я IэнатIэм ехъулIэныгъэ щаIэну, цIыхубэм пщIэ къыхуащIу, я акъылымрэ шыIэныгъэмрэ яхурикъуу куэдрэ лэжьэну, къэралым, республикэм хуэщхьэпэн IуэхуфI куэд къадэхъуну.
Дзэлыкъуэ районым и пресс-IуэхущIапIэм и лэжьакIуэ.