Статьи на кабардинском языке

ГИДРОГРАФИЕР ЗИЩIЫСЫР

 Алыджыбзэм къыхэкIа «гидрографие» псалъэм къикIыр «псым и щхьэфэмрэ и зэхэлъыкIэмрэ зыхуэдэр» жыхуиIэщ. А щIэныгъэм и къалэнщ псы щIыIум кхъухьхэм тэмэму къыщакIухьынымкIэ, хуиту зыщагъэзэнымкIэ картэхэмрэ гъуэгурыгъуазэ тхыгъэхэмрэ зэхэгъэувэныр.      

ТЭНАЩ ЛЪЭПКЪЫМ И КЪЕЖЬАПIЭР

ЦIыхур зыщыщ лъэпкъым и тхыдэр ищIэну и къалэнщ. Ди жагъуэ зэрыхъунщи, языныкъуэхэм я блэкIар политикэ IуэхукIэ е нэгъуэщI щхьэусыгъуэ гуэркIэ щIахъумэурэ, я щIэблэм ящыгъупщэжащ я нэхъыжьхэм зэгуэр «уей-уей» жрагъэIэу, къэрал Iуэху зэрахьэу, къулыкъушхуэхэр яIыгъыу зэрыщытар.

ДИ ПСЫЕЖЭХХЭР ЗЭРАУКIАМ И ХЪЫБАР

Къэбэрдей-Балъкъэр республикэм ипсхэм къалэнышхуэхэр ягъэзащIэ: жыг-хадэхэм щIагъэлъадэ, гидроэлектростанцхэр тращIыхь. Апхуэдэу, республикэм игъэкIуэд электракъарум щыщу процент 30-р ди гидроэлектростанцхэм хуозэ. Ар къыщIах Бахъсэн, Аушыджэр, Къэщхьэтау ГЭС-хэм. Къыхэгъэщыпхъэщ, ди щIыналъэм псыуэ щежэхыр электрокъару къыщIэхыным зэрытекIуадэр.

БДЗЭЖЬЕЙ ФIЭЩЫГЪЭЦIЭХЭР

БдзакIуэшыр - бдзэжьей - пузанок
Бдзафэ - алэр лъэпкъым щыщ бдзэжьей - рыба семейства карпов.
БдзафIэ - бдзэжьей лъэпкъыфIэ - красная рыба.
Бдзэ - бдзэжьей лъапIэхэм ящыщ - севрюга.
Бдзэгей - бджэжьей къуэлэныфэ - рыба пеструшка.
Бдзэжьей пщэкъ - кета.
Бдзэжьеидзэ - бдзэжьей хъушэ - косяк рыб.
Бдзэжьеиху - бдзэжьей - белорыбица.

БЗУ НЭХЪ ЦIЫКIУ ДЫДЭР

Дунейм нэхъ бзу цIыкIу дыдэу тетым «колибри»-кIэ йоджэ. Ар лIэужьыгъуэ 300-у зэщхьэщокI. Плъыфэ щхъуэкIэплъыкIэ дахэ яIэщ. Колибрим я нэхъыбэм сантиметри 5 - 7 я кIыхьагъщ. Нэхъ ин дыдэр я кIапэмрэ  пэмрэщ. Илъэси 9 хуэдизкIэ мэпсэухэ. Нэхъыбэ дыдэрэ псэуауэ къабжащ илъэс 17. Я нэхъ цIыкIу дыдэр, «колибри – бжьэ цIыкIу» зыфIащар граммитI къудей хъууэ аращ.

ХЬЭРШЫМ ЯПЭУ ЛЪЭТА ЦIЫХУБЗ

Илъэси 150-рэ хуэдэкIэ узэIэбэкIыжмэ, хэт и гугъэнт цIыхум бзум хуэдэу зиIэту уэгум къыщызылъэтыхь кхъухьлъатэхэр, ракетэхэр, ЩIы лъагъуэм ит спутникхэр къигупсысу хьэршыр къихьэхуну?! Абы и закъуэ, а Iуэхугъуэ телъыджэр бзылъхугъэм дзыхь хуащIу ягъэлъэтэну! 2023 гъэм мэкъуауэгъуэм и 16-м илъэс 60 ирикъуащ урысей космонавт бзылъхугъэ Терешковэ Валентинэ хьэршым зэрылъатэрэ. 

ДУНЕЙ ПСОМ ЩЫIУА ХЬЭГЪУЭЛIЫГЪУЭ

Иорданием и пащтыхь Абдалла II и бынитIым я хьэгъуэлIыгъуэр мы гъэм ящIащ. Ипхъу Иман гъатхэпэм унагъуэ ихьащ. И къуэ Хъусейн иджы дыдэ къишащ. Абы ирагъэблэгъащ дуней псом щыщ цIыху цIэрыIуэхэр, я благъэхэр, Iыхьлыхэр. 

ЛЪЭНЫКЪУИТIЫМКIИ ДЫЩРОХЬЭЛIЭ

 Бабыгу шытх
Щхьэгуащэрэ Лабэ ЦIыкIурэ Къухьэп1э Кавказым щежэх псы нэхъ ин дыдэхэм хабжэ. А тIум я псы къуэпсхэр зэхэзыгуэшыкI джабащхьэ екIуэкIым Бабыгу шытхкIэ йоджэ. ТхыцIащхьэр ТхьэщIы (Тхач) бгым и ижьырабгъу лъэныкъуэмкIэ щыIэщ. 

IЭМАЛЫЩIЭХЭР КЪАГУПСЫС

Дуней псом я щIэныгъэлIхэм иджыпсту куууэ ядж цIыхухэм я узыншагъэр хъумэнымрэ гъащIэ кIыхь яIэнымрэ зэлъыта щэхухэр.

ЛЪЭПКЪ ЗЭНЫБЖЬЭГЪУГЪЭР ЗЫГЪЭКIУАТЭХЭР

«Лазурная волна - Сочи 2023» гъуазджэхэмкIэ VIII дунейпсо зэпеуэмрэ «Со­чэ 2023» VII дунейпсо пленэр-зэпеуэмрэ зэхэту мэ­къуауэ­гъуэм и 17-м щегъэжьауэ махуиплIкIэ Лазаревскэ щIыналъэм щекIуэкIащ.

Страницы

Подписка на RSS - Статьи на кабардинском языке